NEDERLAND (12)

De Spaanse vloot ' de Armada ' wordt tot zinken gebracht in de Britse wateren. Maurits, de zoon van de vermoorde Willem van Oranje, dringt de Spanjaarden terug tot achter hun verschansingen en verovert stad na stad op de Spanjaarden. In de Republiek der Verenigde Nederlanden ontstaat een unieke politieke constructie, die wordt bestuurd door de belangrijkste man in die tijd, raadspensionaris Johan van Oldenbarnevelt.

In 1588 bestond de Republiek der Verenigde Nederlanden uit de zeven soevereine provinciën Holland, Zeeland, Utrecht, Friesland, Groningen, Overijssel en Gelre, waarvan Holland het machtigste en invloedrijkste was. Willem van Oranje was de eerste stadhouder van de Republiek. Dit ambt was oorspronkelijk bedoeld als vertegenwoordiger en vervanger van de Spaanse koning. In de Republiek werd hij de 'dienaar van de Staten' en ontstond er een geheel nieuwe bestuursvorm, waarvan de Staten-Generaal het machtigste orgaan werd. De Staten-Generaal bestond uit vertegenwoordigers van de zeven vrije provinciën, die in Den Haag vergaderden. De belangrijkste beslissingen in zaken, zoals : een oorlogsverklaring, het tekenen van de vrede, een wapenbestand aanvaarden en het opleggen van belastingen,vereisten een eenstemmigheid in de Staten -Generaal. Bovendien moest er eerst in alle provinciën over deze zaken vergaderd worden. In de besluitvorming trad vaak veel vertraging op. Ieder gewest had ook een betaalde juridische raadsman of pensionaris. In het gewest Holland werd deze figuur ook wel landsadvocaat genoemd. In dit ambt konden vooral de landsadvocaten van het machtige Holland veel invloed uitoefenen. Zij waren vast lid en woordvoerder van de vergadering van de Staten-Generaal en waren tussenpersoon tussen de Staten en vreemde mogendheden. Johan van Oldenbarnevelt en Johan de Witt zijn de meest invloedrijke landsadvocaten of raadpensionarissen, zoals ze later werden genoemd , geweest.

 In hun strijd tegen de Spanjaarden hadden de 'Staten' de hulp ingeroepen van Leicester. Ze kwamen tot de constatatie dat deze de macht in eigen handen wou nemen.Na het definitieve vertrek van de Engelse graaf Leicester in 1587 leek de toestand wanhopig. Met Leicester vertrok namelijk ook het leger dat onder zijn bevel stond en waren de Staten volledig op zichzelf aangewezen. Bovendien lag op de Noordzee de onoverwinnelijke Spaanse Armada om, met de hulp van het landleger van de hertog van Parma, het protestantse Engeland te onderwerpen. Deze expeditie liep echter uit op een fiasco.Admiraal Justinus van Nassau belette het leger van de hertog van Parma zich bij de Spaanse vloot te voegen. De Armada werd met de hulp van Zeeuwse en Hollandse schepen in het Kanaal door de Engelse vloot uit elkaar geslagen. Door stormen nog meer gedecimeerd, voeren de overgebleven schepen rondom Schotland terug naar Spanje. Van de oorspronkelijke 130 schepen slaagden circa tachtig schepen Spanje te bereiken. Deze overwinning op het katholieke Spanje bezorgde de protestantse staten in Europa veel aanzien.