Netherlands (13)

Op initiatief van Johan van Oldenbarnevelt wordt de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) opgericht, die zich in de loop van de zeventiende eeuw zal ontwikkelen tot de meest succesvolle commerciële onderneming in de wereld.

Tegen het einde van de vijftiende eeuw vonden de Portugezen de zeeweg naar Azië. Al spoedig volgden de Spanjaarden de Portugezen naar deze rijke gebieden. Geruime tijd waren zij de enige Europese staten die met het Oosten handel dreven. De jonge Republiek zag haar kans schoon een aandeel in de lucratieve handel met Azië op te eisen. In 1595 zeilden de eerste Nederlandse schepen oostwaarts. Na deze reis, die twee jaar duurde, bleken de vooruitzichten bemoedigend. Spoedig ontstonden in de Republiek diverse 'Compagnieën van Verre’ die elkaar hevig beconcurreerden. Om confrontaties met de Spanjaarden en de Portugezen te vermijden, zochten de Nederlanders ook naar een doorvaart in noordoostelijke richting. Deze expedities strandden echter allemaal in het pakijs van de noordelijke zeeën.

De VOC kreeg van de Staten ruime bevoegdheden. Zo verkreeg men het monopolie voor de handel en de scheepvaart met en naar het' Oosten', mocht men bondgenootschappen sluiten, vloot en leger uitrusten, gouverneurs en rechters aanstellen en recht spreken over haar werknemers. Het werd de succesrijkste commerciële onderneming in de wereld van die tijd. Bovendien werd het een economisch, politiek en militair wapen tegen de Spanjaarden en Portugezen. Op het hoogtepunt van haar macht had de VOC handelsposten in Perzië, India, China, Japan en Indonesië. Op Java werd de stad Batavia (het huidige Jakarta) gesticht, die het centrum van de handelsactiviteiten van de VOC in Azië werd. In Japan waren de Nederlanders jarenlang (tot 1854) de enige Europese mogendheid die handel met dat land mochten drijven. Van 1602 tot 1799 had de VOC het absolute monopolie op de handel met het Verre Oosten.

Naast de VOC werd in 1621 ook de West-Indische Compagnie opgericht. De WIC mocht handelen in Afrika en West-Indië. In 1623 werd Piet Heyn als vice-admiraal van de vloot aangesteld. Het meest bekende feit uit zijn loopbaan is de verovering van de Spaanse zilvervloot voor de kust van Cuba in 1628. De buit bedroeg 12 miljoen gulden. Een voor die tijd ongekend hoog bedrag. Deze verovering was onderdeel van een plan om stelselmatig de Spaanse zilvertransporten te overvallen. De WIC behaalde haar grootste successen dan ook in de kaapvaart; een door de Staten goedgekeurde vorm van piraterij. Maurits en Oldenbarnevelt zagen in Piet Heyn, vanwege zijn capaciteiten als bevelhebber en strateeg, dé man om de Hollandse vloot te vernieuwen. In 1629 werd hij aangesteld als luitenant-admiraal. In datzelfde jaar sneuvelde hij echter tijdens een campagne tegen de Duinkerker kapers.