Netherlands (11)

De zuidelijke Nederlandse provinciën, onder controle van Spanje, sluiten de Unie van Atrecht. De zeven noordelijke 'vrije' provinciën sluiten de Unie van Utrecht om gezamenlijk de strijd tegen Spanje voort te zetten.

In de Bartholomeüsnacht (de Parijse Bloedbruiloft) werden in Parijs op 24 augustus 1572 de belangrijkste leiders van de hugenoten vermoord, waaronder de belangrijkste medestander van Willem, Gaspard De Coligny. De slachting duurde drie dagen , waarbij meer dan 20.000 hugenoten het leven verloren.Willem van Oranje kon niet meer op de hulp rekenen van de hugenoten, in zijn strijd tegen Alva. Inmiddels trok Alva met zijn leger noordwaarts en heroverde stad na stad. Alleen Alkmaar hield stand. Na Alva's vertrek in 1573 volgde don Luis de Requesens hem als landvoogd op. Door diens zwakke optreden en zijn dood drie jaar later, boekte Willem belangrijke successen. In 1576 sloten alle zeventien provinciën de zogenaamde 'Pacificatie van Gent', waarbij ook afspraken werden gemaakt over de godsdienstkwestie. De wetten tegen de ketterij werden geschorst, totdat de Staten-Generaal over de godsdienstvrijheid een beslissing zou nemen. In 1579 werd deze kwestie geregeld door de definitieve scheiding tussen de 'Noordelijke provinciën'(aanhangers van het protestantisme) en de 'Zuidelijke provinciën', die katholiek bleven en getrouw aan de Spaanse koning.

De zoon van Margaretha van Parma, Alexander Farnese, prins van Parma, werd in 1578 de nieuwe landvoogd. Hij wist de zuidelijke provinciën, die voornamelijk katholiek waren gebleven, weer aan het Spaanse koninklijk gezag te onderwerpen. Hij sloot op 6 januari 1579 de Unie van Atrecht. Als reactie daarop werd op 23 januari 1579 de Unie van Utrecht tussen de zeven noordelijke provinciën gesloten. Een belangrijke bepaling was dat de godsdienstkwestie door de gewesten naar eigen goeddunken moest worden geregeld, maar dat niemand vanwege het geloof mocht worden vervolgd. Willem van Oranje beschouwde de scheuring tussen de noordelijke en zuidelijke Nederlanden als een persoonlijke nederlaag.

De opstanden van 1568 en 1572 had Willem van Oranje uit eigen zak bekostigd en brachtten hem nagenoeg tot de bedelstaf. Hij werd van één van de machtigste mannen van zijn tijd, een man met vele schulden. Door zijn volk werd hij op handen gedragen en liefkozend 'Willem,Vader des Vaderlands' genoemd. Zijn tegenstanders hadden hem een andere naam gegeven, Willem de Zwijger, daar zij meenden dat Willem zweeg op momenten dat hij had moeten spreken. Algemeen wordt erkend dat Willem van Oranje een unieke persoonlijkheid was, vanwege zijn moed om in opstand te komen tegen twee machtige tegenstanders als de Spaanse koning en de katholieke kerk.
Toen in 1580, door Filips II, een prijs op zijn hoofd werd gezet, schreef hij zijn beroemd geworden Apologie. Hierin weerlegde hij al de beschuldigingen die hem ten laste werden gelegd.Ook verdedigde hij de theorie over het recht van opstand tegen een tot tiran geworden heerser. De zeven provinciën van de 'Unie van Utrecht' reageerden op de vogelvrijverklaring van Willem in 1581 met het 'Plakkaat van Verlatinghe'. Hierin verklaarden de provinciën dat ze Filips II niet meer als soeverein erkenden omdat hij zijn plichten ten opzichte van zijn onderdanen niet nakwam.

In 1582 werd er een aanslag op Willem van Oranje gepleegd. Zijn derde vrouw Charlotte de Bourbon, met wie hij in 1575 was getrouwd, nam persoonlijk de verpleging op zich. Dat deed ze met zoveel toewijding dat ze eraan bezweek.Willem huwde voor de vierde maal met Louise de Coligny, dochter van de leider van de hugenoten. In juli 1584 had Willem van Oranje minder geluk. Willem van Oranje werd door Balthasar Gérards in het Prinsenhof te Delft vermoord. Hij liet twee zonen, Maurits en Frederik Hendrik achter.
Na de dood van Willem kwamen de Staten-Generaal bijeen en besloten dat de strijd zou worden voortgezet. Bij deze vergadering was ook Maurits aanwezig, de zeventienjarige zoon van Willem van Oranje. De situatie van de opstandige gewesten verslechterde snel. De hertog van Parma veroverde Antwerpen, de belangrijkste stad van de Nederlanden.De Spaanse troepen vermoordden 18.000 inwoners .Deze episode staat bekend als de 'Spaanse Furie'.Als gevolg daarvan week een groot gedeelte van de bevolking uit, naar Amsterdam, dat de rol van Antwerpen als handelsstad zou overnemen. De Staten-Generaal raakten er meer dan ooit van overtuigd dat alleen geweld een oplossing tegen de Spaanse overheersing kon bewerkstelligen.

De soevereiniteit over de vrije Nederlanden werd achtereenvolgens aangeboden aan Hendrik III, koning van Frankrijk en aan de Engelse koningin Elisabeth. Beiden waren echter bevreesd voor een oorlog met Spanje, als ze dat aanbod zouden aannemen. Elisabeth stuurde wel de graaf van Leicester met een leger naar de Nederlanden. Deze liet zich tegen de wil van de koningin uitroepen tot landvoogd. Hij regeerde echter geheel buiten de Staten-Generaal om en verloor al snel het vertrouwen. In 1588 besloten de Staten-Generaal niet verder te zoeken naar een nieuwe landvoogd en namen ze de soevereiniteit zelf op zich. Hiermee was de Republiek der Verenigde Nederlanden een feit.