Netherlands (37)

Gedurende de oorlogsjaren kon koningin Wilhelmina in Londen een grote persoonlijke invloed uitoefenen op staatszaken. Vanuit Engeland was ze nauw betrokken bij het verzet en de plannen voor de wederopbouw van Nederland na de oorlog. Ze koesterde zelfs verwachtingen voor een ander staatsbestel waarbij de macht van het Oranjehuis zou worden vergroot. De werkelijkheid na 1945 was een grote teleurstelling voor haar. Ze was gedurende de oorlogsjaren een lichtend voorbeeld voor haar onderdanen geweest en had een grote wilskracht getoond, waarvoor zelfs de president van de Verenigde Staten, Roosevelt, ontzag had. In haar autobiografisch boek 'Eenzaam, maar niet alleen' (1959) gaf ze blijk van haar teleurstelling. Ook de snelheid waarmee Nederlands-Indië zich van het moederland had losgerukt stemde haar bitter. Op 4 september 1948 maakte ze de weg vrijvoor haar dochter Juliana. Het was de dag van haar vijftigjarig jubileum als koningin der Nederlanden. Op 6 september 1948 werd Juliana in de Nieuwe Kerk in Amsterdam ingehuldigd als de nieuwe vorstin. Juliana werd door haar sociale bewogenheid en haar gemoedelijke optreden door het Nederlandse volk op handen gedragen.

 Om de wederopbouw goed te laten verlopen werd van de werkgevers en werknemers gevraagd de harmonie te bewaren die nodig was om het economisch herstel goed te laten verlopen. Die harmonie kwam tot stand in gestructureerd overleg via de in 1945 opgerichte Stichting van de Arbeid, waarin werkgeversorganisaties en vakbonden samenwerkten. De regering zorgde voor een streng loon- en prijsbeleid. In 1950 kwam de wet op de Publieks-Rechtelijke Bedrijfsorganisaties tot stand. Hiermee werd voorzien in de vorming van bedrijfs- en productschappen, waar alle beroepsbeoefenaars lid van moesten worden. De bedrijfs- en productschappen kunnen bindende verordeningen maken. Daarnaast werd ook de Sociaal Economische Raad (SER) opgericht. De SER fungeert als schakel tussen de regering en het bedrijfsleven en bestaat voor een derde uit vertegenwoordigers uit het bedrijfsleven, een derde uit vakbondsvertegenwoordigers en een derde uit leden die om hun deskundigheid zijn benoemd. De SER heeft door zijn adviezen een belangrijke rol gekregen bij het sociaal-economisch beleid van de Nederlandse regering.